БИ Ч ГЭЖ БИ, ТӨР Ч ГЭЖ ТӨР…
2009/12/01 68 Comments
Саяхан миний нэг шавь аль эрт бичээд мартчихсан нэг өгүүллийг маань авчирч өгөөд заавал блогтоо тавиарай гэж хүссэн юм. Яагаад гэсэн чинь одооны залуучууд Таны блог нээснээс өмнө бичсэн олон зүйлийг мэдэхгүй шүү дээ гэж байна. Энэ өгүүллийг осолгүй л ноён Н.Энхбаяр ид мандаж байсан 2003 оны сүүлээр хуучны “Монгол Таймс”, одооны “Улс төрийн сонин”-д бичиж байсан санагдана. Одоо үзэхэд системийн хямрал өнөөдөр биш, аль эрт эхэлсэн, олон талаар дордсон нь хэнд ч ойлгогдоно буй за. Ямар ч үндэстэн үзсэн туулсан юмаа эргээд нэг харчихаж гэмгүй л байх. Тэр үед нийгэм маань намайг даанч ойлгоогүй дээ…Одоо бол энэ төрийг өөрчлөх ёстой гэсэн цорын ганц дүгнэлт гарцаагүй гарна биз дээ…
Манайх гэж нэг айл Брежнев даргын бэлэглэсэн IY хорооллын есөн давхар цэнхэр байшингуудын нэгэнд амьдрах. Манай СӨХ–ийн дарга гэж нэг дүүрчихсэн новш байх. Уг нь байр, орцыг маань гоё болгоно гээд бичиг цаас бариад давхиад байхаар нь итгээд сонгож орхисон юм. Итгээд ч гэж дээ зүгээр л орцны авгайчууд магтаад байхаар нь зурчихаж байгаа хэрэг л дээ. Гэтэл өнөөх чинь дайсан байжээ. Өдөр болгон архи ууж, нөгөө ажил мажил нь бүр ч өнгөрлөө. Энэ нөхөр арай дэндэж байна, хусах юмсан гэж орцондоо, орцондоо ч гэждээ шатаар зөрөхдөө ярьсаар байтал нэг мэдэхэд бараг гурван жил өнгөрчихөж. Яг хусах гэхлээр орцныхон маань цугладаггүй ээ. Нэг өдөр түүнийг хусах бослого гаргагчдын бүрэлдэхүүнд манай авгай орчихсон цохиж явна. Орой болгон үглээд байхаар чинь монгол хүн чинь анхаарч эхэлдэг юм байна. Ингээд арга буюу бослогын нэг гол зохион байгуулагч боловоо хөөрхий. Түүнийг унагах гэж бараг засгийн газрыг унагахаас илүү дажин болов. Би ямар Н. Энхбаяр, Р.Гончигдорж хоёр шиг дандаа хуйвалдаж олон Засгийн газар унагаж сурсан биш. Тамгаа аваад зугтаад алга болдог л гэнэ, санхүүгийн бичиг баримтыг нь шалгах гэсэн чинь хулгайд алдчихсан л гэнэ. Манайд хулгайч дүүрэн боловч нэг муу СӨХ – ийн дансыг авах хулгайч баймааргүй л юм. Бүр аргаа ядаад гэрээр саналын хайрцаг явуулж нэг хүүхэн олж сонговоо. Тэр хүүхнээ бас сайн мэдэхгүй ээ. Архи арай бага шиг уух болов уу гэж л бодсон хэрэг. Асуудал явсаар Хууль зүй, дотоод хэргийн яам хүрч, зунжингаа лифтгүй, жижүүргүй байж шийтгүүлсээр дөрвөн сар гаруйн дараа арай гэж нөгөө дайсангаа зайлуулж дөнгөлөө дөө. Yр дүн нь гэвэл СӨХ маань татварын албанд бүртгүүлээгүй, бид бөөн өртэй болж үлдлээ дээ. Мөнгөө өгсөөр байгаад өртэй болдгийг ойлгох гэхэд миний л ухаан хүрэхгүй аж.
Нэг удаа хороон дээрээ очлоо. Нөгөө сонгогдож монгогддог ч бүр алга болж. Гурав дахь дарга нь гээд нэг авгай сууж байх нь тэр. Уг нь орон нутгийн сонгуулиар нэг нөхрийг хороон даргаар сонгогчоо аядсанаа бүүр түүр санаад байдаг. МАХН – аас сонгогдсон тэр нөхөр ажил дээрээ архидаж байгаад хусагдчихаж. Дараа нь бас л МАХН – аас нэг банди томилсон нь ажлаа хийж чадалгүй больчихсон гэнэ. Одоо байж байгаа хорооны дарга авгай ихэд бардмаар намайг МАХН – аас томилсон гэж хэлэв. Нутгийн өөрөө удирдах ёс, хууль мууль ч гэж алга болж.
Ингээд бодлоо. Би ер нь дүүрэг, нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчөө мэдэх үү гэж. Осолгүй л Их Хурлын сонгуулийн дараа намар нь хэдэн хүний нэрийг дугуйлж байсан санагдана. Санаж байгаа юм ер алга. Бүр таг шүү. Лав л арав гаруй жил нийслэл, дүүргийн иргэдийн төлөөлөгч гэдэг нэг ч амьд хүний бараа хараагүй юм чинь арга байж уу. Нэг муу судлаач ухааны юм болохоороо эхлээд орцныхон, дараа нь ах дүү, хамаатан садан, бүр сүүлд нь ажлынхаа газрынхны дунд сэмхэн тандлаа. Сэмхэн гэдэг нь над шиг маанаг амьтан хэр зэрэг олон бэ гэдгийг л мэдэх гэсэн хэрэг. Ашгүй бүгдээрээ над шиг хөгийн хэнэггүй амьтас юм гээч. Өөртэйгөө адилхан маанаг хүн олохоороо бараг баярлах шинжтэй. Хороо, дүүрэг, нийслэлээ мэддэг амьтан гэж алга.
Гэтэл энд тэнд орилж чарлаж, зодолдож, алалцаж, хажууд чинь хүүхдийн тоглоомын талбай нурааж, хайс хашаа эвдэж, зүлэг мод сүйтгэж, орц, лифтэнд шээж, хог хаян бузарлаж, гараж, байшин барин зам талбай хааж байхад бид зүгээр л ангайгаад сууж байдаг хэнэггүй улс байна. Уг нь энэ асуудлыг шийд гэж бид засаг захиргаа, төр гээч юмыг сонгодог билээ.
Тэгсэн мөртлөө би их том эдээ. Ер нь тун их юм мэддэг юм байна. Геополитик ч бүр энүүхэнд. Бин Ладен, Саддам Хуссейн, Басаев, Путин, Буш, Иракийн дайн, Солонгосын байдал, Ойрхи дорнодын хямрал, Америк–Хятадын харилцаа гээд мэдэхгүй юм алга гээч. Бараг л НYБ –д зөвлөх хийвэл чадмаар ч юм шиг. За тэгээд өөрийнхөө том улс төрчдийг ч бүр илүү мэдэж байна. Н. Багабанди, Н. Энхбаяр, М. Энхсайхан, С. Оюун, Б. Эрдэнэбат эднүүсийг дүгнэх зэрэг яршиг л байна. Бүр Л. Гүндалай, Ц. Нямдорж, Ж. Баатар нарыг бүр дотор нь орсон шиг мэдэхээр барахгүй, дараагийн үйлдлийг нь таамаглаж, дүгнэж, үнэлж чадаж байнаа. Түүгээр ч барахгүй Баабар нөхөр ийм буруу юм хэлчихэж, биччихэж гэдгийг дэндүү сайн мэдэхээс гадна Б.Даш–Ендонтой хүртэл гүн ухаан мухаанаар дандаа үзэлцдэг байсан гээч.
Ээжийн маань хамаатан хэдэн сайхан хөгшин байх. Хааяа очиход дандаа улс төр л ярина. Нөгөө тэтгэвэр мэтгэвэр ч яамай л байна. Тэд маань надыг байтугай Н. Багабандийг дагуулахгүй улс төрчид. Бүр хүүхэд, хүргэн, бэр нь хүртэл шүү. Манайхан удмаараа ийм гажигтай юу гэтэл биш юмаа.
Саявтар буцсан АНУ–ын элчин сайд Жон Дингер манай иргэдтэй уулзаж гэнэ. Мэдээж элчин сайд хүн америкийн бодлого, монгол–америкийн харьцааг л ярьж таарна биз дээ. Гэтэл манайхан болохоор Бин Ладенг яаж барих гэж байна, яаж шийтгэх гэж байна, Хятадын шинэ удирдлагуудыг Та юу гэж дүгнэж байна гэх мэт геополитик асуусаар байгаад таарсан гэдэг. Өөрийнхөө амьдралтай холбоотой ганцхан юм асуусан нь америкийн виз гаргуулах тухай л байсан гэнэлээ.
Ингээд ер нь сүүлийн жилүүдэд манайх гэдэг айл яасан вэ гээд нэг бодоод үзлээ. Жил гаруйн дотор хүү маань хэд хэд зодуулчихаж, охин маань цүнх, халааснаасаа хэд хэдэн юм алдчихаж, авгай маань хэд хэдэн цүнх алдаж, мөн хэд хэд зүсүүлж, юмаа байнга алддагаар барахгүй, иргэний үнэмлэхээ алдаад худалдаж авсан юм байна. Би ч өөрөө нэг удаа орцондоо зодуулаад авч. Цахилгааны тоолуураа хоёр удаа хулгайд алдаад эргүүлж худалдаж авсан юм байна. Хаалганыхаа цоожыг эвдүүлээд хэд хэд сольсон юм байна. Иймхэн хэргээр цагдаа руу очвол шоолуулна гэдгээ нэг муу мэдээд байнаа. Ингээд ирэхлээрээ хамгаалалт хэрэгтэй болдог золиг байна. Эхлээд өөрийндөө бүргэд хаалга, дараа нь хөрштэйгөө нийлж аваад хамтын хаалга хийж бараг л хэрэм цайз босговоо. Хорооны цагдаа гэж хаана байдаг амьтан юм бүү мэд. Хүнээс асуухад тэд ийм жижигхэн юмыг тоохоо байгаад удсан гэнэ.
Авгайгаасаа асууж асууж, хэд хоног хайж байгаад байрны мөнгө төлсөн бичгээ гаргаж үзлээ. Квитанци ч билүү нэг тийм бичиг байдгийг л мэдэхээс биш, энэ насаараа шагайж ч хараагүй эд байдаг юм байна. Ер нь төр засагт бид юу төлсөн улс байна гээд хартал аймаар эд байдаг байна. Байр, дулаан, цахилгаан, бохир цэвэр ус, лифт, телефон гэх мэтээр адаг сүүлд нь өнөөх гайтай СӨХ –ны мөнгөний аль нэгийг нэмээгүй улирал гэж алга. Мэдээж энэ зүйл бидэнд бүгдэд нь байгаа болохоор үүний тооцоог өгүүлэх нь илүүц зүйл болно. Уур ч хүрч байна гэж жигтэйхэн. Хэнд уурлаад байгаагаа мэдэх юм бас алга.
Манай гадаа нэг компани барилга барьж, түүнийгээ өргөтгөхдөө явган хүний аятайхан замыг эвдэж, бөөн шороо чулуу болгочихож. Зүлэг мод гэж бүр байдаггүй. Орцны маань үүдэнд нэг ширээ, хоёр урт сандал байх. Гэтэл аваад хаячихаж. Тэр хогийг чинь алга болоод гурван сар болж байгааг анзаардаггүй амьтан юм гээч. Яасан гэтэл тэнд даалуучид цуглаад орцонд шээгээд байхаар нь аваад хаячихсан гэнэ. Байрны маань урд хүүхдийн тоглоомын сайхан талбай байсансан. Одоо бүр сэг. Хажууд нь манай орцны нэг нөхөр гараж барина гэж бөөн нүх ухчихаж. Ашгүй ямар буянтай нь эсэргүүцсэн юм бүү мэд, нэг юм болиулсан гэдгийг жилийн дараа дуулж байгаа юм даа.
Зусланд гарахчээ болноо, манайх. Эргэн тойрон том том байшин, хашаа хайс гээд гишгэх газар алга. Гишүү түүх гээд ой руу орох гэтэл нэг том боссын сахиул нь хүн явуулахыг хориглочихож. Тэр өвгөн бүр байчихаад нөгөө хурдан морь уралдуулдаг, Нийслэлийн засаг даргын тамгын газрын Т. Бадамжунайн гарын үсэгтэй үнэмлэх үзүүлсэн гээд л бодчих. Яахлаараа төрийн байгууллагын тамгатай үнэмлэх пиу хувийн байшингийн сахиул өвгөнд оччихдог юм бол, бас л чөтгөр бүү мэд.
Манай зусдаг Жигжидийн ам барагцаалбал хоёр километр урт. Нэг километр орчим зайд нь 800 гаруй айл байх. Yлдсэн нэг километр зайг нь хаагаад Ховд аймгийн гуравхан феодал байшин барьж, хашаа хатгаад энэ амыг баян ядуу гэсэн хоёр хэсэгт хуваажээ. Жигжидийн голыг маань хаагаад цементэн далан барьчихаж. Усан сан байгуулж байгаа нь тэр. Энэ жил голын ус бараг урссангүй. Нөгөө газрын тухай, байгаль хамгаалах тухай хууль мууль нь хаачсан юм , бүү мэд . Одоо тэр 800 айл баян боссын төрийн үнэмлэхтэй сахиулаас гуйж байж ой руугаа орох нь. Хог, жорлонг ч бүр ярилтгүй. Ноднин хогийн мөнгө гэж 2500 төгрөг авдаг байсансан. Энэ жил 5000 төгрөг болчихож. Цахилгааны мөнгийг мань мэтийн маанаг хүн л төлдөг байна. Сүүлд нь сонсоод байхад зусланд гарагсдын 30 хувиас л цахилгааны мөнгөө салгаж чадсан аж. Энэ намар нэг согтуу нөхөр зуслангийн маань муу амбаарыг машинаараа цөм мөргөчихлөө. Цагдаад хэлсэн чинь хүн амины болон сая сая төгрөгийн асуудал ярихаас биш, ийм жижиг асуудал руу ордоггүй улс байна. Yнэхээр ч ажилдаа дарагдсан улс байдаг юм байна. Өөрөөр хэлбэл надад тус болох, үйлчлэх байгууллага, хүн гэж алга.
Нэг удаа хүүдээ эмнэлгийн бүрэн шинжилгээ хийлгэтэл зардал нь бараг зуу гаруй мянган төгрөг болчихож. Хэсгийн эмчийн сонгууль болж нэг хүүхэн болж л гэж дуулдсан. Бас л би сонгогчоо болсон хэрэг. Түүнийхээ барааг би л лав ганцхан удаа харсан. Хэрэв өвдвөл мөнгөгүй бол үхэх нь гарцаагүй юм байна.
Сургууль нь хүүхдээс байж байгаад л мөнгө татна. Би чинь монгол хүн болохлоороо тэдэн төгрөг гаргая гэсэн баярхуу хүнийг дотроо хараавч тэр олон эцэг эхчүүдийн улаан нүүрийг мэлийтэл харж байгаад үгүй гэж хэлж чаддаггүй нэрэлхүү хижиг юм байна. Бодвол өөрийнхөө болон хүүхдийнхээ нэр төрийг бодохчоо аядаж байгаа юм байлгүй.
Хотын нэг дүүрэгт Засаг даргатай уулзах гэсэн хүнд урд өдөр нь эмнэлэгт өгдөг шиг номер тараадаг болчихож. Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар гэхэд л үүдэндээ Төрийн ордноос ч хатуу харуултай болчихож. Яамдууд бол ер ярилтгүй. Хуучин засгийн үед ч тэнд жирийн жижүүр сууж, хуучнаар хөдөлмөрчид, одооныхоор иргэд орж гарч, санал хүсэлтээ тавьдаг байлаа. Өөрөөр хэлбэл төрийн байгууллагууд иргэдээсээ улам бүр тусгаарлаж, холдож, хөндийрч байна. Yүнийг мань мэт нь жирийн юм шиг ойлгодог болж.
Ийм байдлыг ганц над шиг маанаг амьтанд тохиолдсон зүйл юм байх гэтэл арваад жил судалгаа явуулаад үзэхлээр бүгдээрээ шахам аль нэг байдлаар ийм байдалтай тулгардаг аж. Шүүх, цагдаа, шүүхийн шийдвэр биелүүлэх газар, дүүрэг, яамдаас орвол бараг л амьдынхаа тамтай учирдаг аж.
Гэтэл би гэж нэг хөгийн амьтан геополитик, улс төр, түүх, гүн ухаан, социологи, нам судлал, сэтгэл зүй, сонгууль монгууль, имиж, пиар энэ тэр том том юм ярьсан шиг хажуугаар нь томроод давхиад байдаг.
Бидний амьдрал, нийгмийн орчин ийм л байна. Нийгмийн эдгээр тулгамдсан асуудлыг шийд, удирд гэж бид төр засгаа сонгодог ухаантай.
Эдгээр нь жижиг асуудал огтоос биш, нийтлэг бөгөөд том асуудал. Бидний амьдралын энэ л асуудлуудыг шийдэх гэж төр байдаг аж. Нөгөө талаас бид өөрсдөө арай жаахан арчаатай, унхиатай байж, өөрийн эрх ашиг гэж зүйлийг ухаарч хамгаалах ёстой юм байна. Улс төр гэдэг чинь том юмнаас биш, энэ мэт жижиг гэмээр нийтлэг асуудлаас үүсдэг байна.
“Сайн засаглал” хөтөлбөр, Төрийн удирдлага, санхүүжилтийн хууль мэтээр нь мань мэт нь ямар үхснээ хийхэв. Мөн одоо хэрэгжүүлж буй гэж яриад гайхуулаад байгаа Засгийн газрын 11 тэргүүлэх чиглэл, 180 гаруй хөтөлбөр гээч юмаар ямар элэнцгээ хийхэв.
Хамгийн гол нь надад, танд тулгарсан дээрх асуудлуудыг бага ч гэсэн шийдвэрлэж байвал барав. Гэтэл ийм янз огт алга, улам л дордсоор байх юм. Нийгмийн орчин, төр хоёр хувь хүнийг улам бүр багалзуурдаж байна. Энэ нь нэг талаас мань мэт шиг хайнга, хэнэггүй, юм анзаардаггүй, эрхээ мэддэггүй, хамгаалдаггүй улсаас болдог байна. Хэрэв үүнийг шийдвэрлэж чадахгүй юм бол ардчилсан орнуудад төр, засгаа буюу юу ч хийж чадахгүй, чадаагүй хүмүүсийг огцруулдаг юм байна.
Би бас төрд ажиллаж үзсээн. 1990 – ээд оны эхэн болон дундуур хавтгай архиддаг байсан нь арай татарч. Харин манай дарга нар бие биенээ гуйсаар байгаад үр хүүхэд, хамаатан саднаа төрийн ажилд оруулсаар байтал тэр нь бараг шинэ маягийн овгийн байгуулал болчихож. Тэр ч байтугай явалддаг хүүхнүүдээ авчраад ажилд оруулна гээч. Ажил хийдэг хүн гэж бараг алга. Хүний ажлыг дүгнэдэг, шалгадаг, хурал хуй хийдэг, санаа оноог нь сонсдог зэрэг юм бүгдээрээ алга болж. Нэгэнт ийм юм байхгүй болохоор хүнийг үнэлэх цорын ганц шалгуур нь дарга нарын аясыг дагах л үлддэг аж. Тэд нар нь мэддэг, чаддаг юм гэж бараг үгүй, гэхдээ дураараа аашлах, дарамтлах, төрийн албан тушаалаараа бизнес хийхдээ тун гарамгай. Хариуцлага хүлээнэ гэж даанч нэг байхгүй дээ. Ядаж байж даргархах гэдэг нь яана.
Миний сайн танил, бараг найз гэж хэлж болмоор УИХ – ын нэг гишүүн байх. Сайхан зантай, боловсролтой аятайхан л нэгэн. Хоёулахнаа байхад ний нуугүй хамаагүй ярина аа. Гэтэл гаднаас том хүн орж ирвэл царай нь төв болж, гэнэт намын бодлогоо надад тайлбарлаж гарнаа. Чи юу ч ойлгохгүй байна л гэнэ. Судлаач Д. Ганхуягтай намын бодлогоо хамгаалж зад маргалдаж байгаагаа цаад Н. Энхбаяртаа сонсгох гэж байгаа царай нь тэр. Хэрэв жижиг хүн орж ирвэл бас л царай нь хүйтэн албархуу болж, надыгаа дээрэлхэж гарна даа. Алив цай дууд, миний сонинг аваад ир гэх мэт. Хөдөө хамт явбал бүр галзуутай томорч өгнө. Цаад хүмүүст надаас хавьгүй томоо харуулж байгаа царай нь энэ. Телевизээр гарвал ухаан нь тархиндаа багтаж ядсан мэт аяглах нь хууль бөгөөд ийм дүрийг ардын жүжигчин ч бүтээж чадахгүй юм. Нэг хүн яахаараа гэнэт өвчин туссан юм шиг ийм олон дүрд зэрэг хувирч болдогийг би гайхаад гайхаад учрыг нь олдоггүй юм. Зарим нь бүр миний барааг харангуутаа ум хумгүй зугтаад алга болж өгнө. Эсэргүүтэй мэндэлж байгаад Н. Энхбаярт баригдчихвал хоолноосоо сална гэж айж байгааг нь би мэднэ л дээ. Yүнийгээ тэд ардчилсан нийгэм, төр мөр гэж ярьна. Өөр ч хөгийн юм олон болноо.
Одоо гаалийн газрын дарга байгаа Х. Баатар УИХ дахь МАХН – ын бүлгийн ажлын албаны дарга хийж, би гээч амьтан түүний дор улс төрийн ахлах зөвлөхөөр ажиллаж байлаа. Манайд ажилладаг тун ажилсаг, бишрэм өндөр мэргэжилтэй, хуульч нэг хүүхэн маань гэнэт Тайланд явж хэлний дамжаанд суралцах юм боллоо. Бид хэд ч түүнийгээ гаргаж өгч байна гэж найрлаж хэрдээ л сүйд. Гэтэл Х. Баатар дарга маань эндүүрээд нөгөө хуульч хүүхнийг маань Тайландад тракторчдын дамжаанд явуулчихсан байх нь тэр. Түүний авахуулсан олон гоё зургийн дундаас нэг зураг санаанаас огт гардаггүй юм. Хөөрхий нөгөө хуульч найз маань нэг “Белорусс” шиг тракторын дэргэд томоо гээчийн түлхүүр барьж байгаад зургаа авахуулчихаж. Гэхдээ тэр маань газар үзсэн л дээ. Хамт ажилладаг хүнээсээ хахууль аваагүй нь мэдээжийн хэрэг. Тэр үеэс л Х. Баатар дарга олон хүнийг гадаадад явуулах ажил бараг нууцаар эрхэлдэг байсныг би мэдэх болсон юм. Тэр шугамаар явсан бараг бүх хүнийг нь би танина л даа…
Төрийн албан хаагчид эхлээд өөрийнхөө ажлыг амжуулж амжуулж дуусахаараа дараа нь төрийнхөө ажлыг оромддог нь ердийн хэм хэмжээ болчихож. Улсын Их Хурлын гишүүдээсээ эхлээд төрийн албан хаагчдын хийдэг үндсэн бөгөөд гол ажил нь элдэв төрлийн гуйлга бүтээх, гүйцэлдүүлэх явдал болно. Сургууль, ажилд оруулахаас эхлээд тэтгэмж олгох, хуучин хувцас олох, эрүүлжүүлэхээс архичин гаргах, шоронгоос суллах, жолооны хураалгасан үнэмлэх олж өгөх гэх мэт. Тэднээс гуйхгүй юм гэж бараг үгүй. Зарим нь бүр урлагийн тоглолтын билет шахаад зогсож байна гээч. Олон хүн тэднийг төрийн ажил хийгээд завгүй яваа гэж боддог байх. Yнэндээ бол тэд мань мэтийнхээ хийдэг өдөр тутмын гуйлга түйлгийн ажлыг л хийнэ дээ. Ялгаа нь өндөр дээрээс том хүн гуйж байгаа болохоор бүтэх нь хавьгүй хурдан, үр дүнтэй.
Дараагийн гол ажил нь бизнесийн үйл ажиллагаа болно. Харин түүнийгээ бол тас нуухчаа аядана. Гааль, татвар, цагдаа, шүүх, газрын алба гээд утасдахгүй, гуйхгүй, явахгүй газар гэж үгүй. Эндээс л нөгөө хээл хахуулийн сүлжээний толгой эхэлнэ дээ. Энэ талаар хожим өгүүлнэ.
Дээрх хоёр үндсэн ажил нь бараг зуун хувь хууль зөрчсөн үйлдлийг өөрөө буюу төрийн байгууллага, албан тушаалтнаар хийх, хийлгэх зүйл байдаг. Дор байгаа хүнээсээ нэгэнт ийм зүйл байнга гуйж байдаг амьтан чинь дараа нь шалгана, шаардана, шийтгэнэ гэдэг ёстой лөөлөө болно доо. Хаа ч очиж энэ дээр бол намын ялгаа гэж ёстой байхгүй, энэ асуудлаар би аль ч намыг муу хэлж чадахгүй. Зүгээр л бидний, бидний ч гэж дээ төрийн маань байж байгаа царай энэ. Ийм их ажил байнга хийгээд ирэхлээр төрийн ажил гээч юм нь тэр чигээрээ тэмбэржүржиг болох нь дэндүү ойлгомжтой юм.
Төрийн түшээд радио, телевизээр ярихлаараа ард түмний төлөө нойр хоолгүй, бараг хоногийн хорин дөрвөн цаг ажиллаж жигтэйхэн зовч зүдэрч байгаа юм ярина. Ингэж их зовж зүдэрч байгаа юм бол болиод зовохгүй, зүдрэхгүй, чаддаг ажлаа хийгээч гэж орилмоор.
Шинжлэх ухаан гээч юмыг даанч нэг мэдэхгүй дээ. Хууль мууль гээчийг шинжлэх ухааны тооцоо судалгаан дээр хийдэг баймаар. Монгол хүн нэг л дарга болоод авбал тэр шинжлэх ухаан зэрэг ч яамай л хэвтэнэ. Гэнэтхэн бүх юмыг мэддэг болчихож байгаа юм чинь, шинжлэх ухаанаар ямар үхснээ хийхэв. Юм ярихлаар битгий онолдоод бай гэнэ. Уг нь би онол монол нэг ч ярьдаггүй хүн. Энэ хөгийн байдлыг нь чадахгүй хэвтэж өөрчлөх гэж санал гаргагчээ болдог ухаантай.
1993-1996 онуудад би гээч амьтан УИХ – ын дэргэдэх Судалгааны Төвийн захирал хийж байсан цаг. Нэг удаа УИХ – аас яамдын ажлыг шалгах юм боллоо. Мэддэг хүн байдаггүй ээ. Энэ ч аргагүй юм. Хууль тогтоох байгууллага нь анх удаа гүйцэтгэх байгууллагаа шалгаж байгаа нь тэр. Би ч өөрөө сайн мэдэхгүй ээ. Шаварт унасан шарын эзэн болохоороо юу ч гэсэн хамт олны нийгэм-сэтгэл зүйн уур амьсгал, нийцлийг судалдаг социометрийн гэдэг судалгаа хийж үзэхээр шийдээд өнөөхийгөө нэг яаманд явууллаа даа. Бодвол нэлээд таалагдсан бололтой. Гэтэл өнөөх судалгааны материалуудыг хуулж хувилж аваад энд тэндгүй өөрсдөө судалгаа явуулдаг улс юм байна, манай дарга нар. Нэг харсан чинь өнөөх социометрийн судалгаа маань изометрийн судалгаа нэртэй болчихсон цохиж явна. Изометр гэхээр дунд сургуульд үздэг геометрийн проекцийн арга байдаг. Яахлаараа социологийн судалгааны нэг төрөл геометр болчихдог, яахлаараа мэргэжлийн хүн бус, дарга нар өөрөө судалгаа хийж мэдэмхийрдгийн учрыг би одоо болтол олдоггүй юм. Миний мэдэхгүй юм олон байна шүү. Манай төрийн шинжлэх ухаан гэдэг нэг иймэрхүү.
Тэгсэн мөртлөө манай дарга нар төрийн бодлого, намын бодлого гэж их яринаа. Тэр ч байтугай Н. Энхбаяр нь гуч дөчин жилийн цаадахыг хардаг гэж сийхгүй зална. Yзмэрч Б. Дашцэрэн ч ингэж зүрхлэхгүй байх. Байхгүй юмыг юугий нь ч ярьдаг юм бүү мэд. Яагаад төрийн бодлого гэдэг юм байхгүй гэж зүтгээд байна гэхлээр миний, таны дээр дурдсан асуудлуудыг шийдвэрлэж яагаад ч чадахгүй, алингий нь алдуулчихаад, улам дордуулаад байгаад оршино. Нэгэнт шийдвэрлэж чадахгүй байгаа тохиолдолд намын нэрээр төрд гарч, төрийн нэрээр төрийн албыг оромдож, мань мэтийгээ мартчихсан хөгийн хүмүүсээс шаардах, тэднийг хянах, болохгүй бол солихыг л ардчилал гэдэг юм байна. Уг нь биднээс нэг ч их хол эд биш аж.
Бензины үнэ тэнгэрт хадав, гурилын үнэ нэмэв, саяхан талхны маань үнийг нэмчихлээ. Төр гээч өнөөх зүйл маань үүнийг хийж байдаг бөгөөд бид ч аанай л таг чиг сууна. Энэ бол бидний амьдралын болон эдийн засгийн амин чухал асуудал мөнөөс мөн. Нарийн ярьвал улс төр гэдэг нь болчихож байгаа нь энэ. Төр нь сулрахаар ингэдэг юм.
Бид өөрийгөө болон орчноо арай хянуур ажиглах аваас нөгөө эрх, мэрх, хууль хуудас нь бас ч гэж байнаа. Та бидний хэн нь ч дээр дурдсан хөгийн амьдрал, түүний орчныг өөрчлөхийг хүсдэг. Энэ нь нэг их том зүйлээс биш, дээр дурдсан зүгээр л энгийн юмнаас эхэлдэг ба үүнийг зөвхөн ард түмэн Та бид л хийж чаддаг юм байна. Одоо Танд энэ арчаагүй төрийг өөрчлөх хэрэгтэй гэж бодогдохгүй байна гэж үү ? Yүнийг хийх гол арга нь би, бид, та нар хэнэггүй зангаа орхиж өөрийнхөө эрх ашиг гээч юмыг хамгаалах, эрхээ эдлэх, төрөөс, өөрөөр хэлбэл чадна хэмээн сонгогдож, томилогдсон хүмүүсээс шахаж шаардах, болохгүй бол солих явдал л юм байна. Бүр болохгүй бол оюуны сэхээтнүүдийнхээ хүчээр ингэж ажилла, тэгж хий гэсэн бүх юмыг нь зааж өгснийхөө дараа шинээр сонгочихсон ч болдог юм байна. Yүнийг тоглолтын шинэ дүрэм гэх. Ийм цаг нь аль хэдийн болчихоод байна.
Одоо хар л даа. Төр нь ч, намууд нь нь ч сонгуулиар ялж гараад мөнгө иднэ, дураараа дургина гэсэн хүсэл нь бараг өвчин болтлоо хөгжсөн хүмүүсийн хэрүүл, хуйвалдааны талбараас өөр зүйлгүй болчихоод байна. Тэднийг олон нам, олон засгийн газрын толгойг залгисан архаг луйварчид ил далдаар толгойлж байна.
Судлаач Д. Ганхуяг.
About Ганаа
Судлаач Ганаа 
Одоо хүртэл хэвээрээ шүү дээ. 6 жил юу ч өөрчлөгдсөнгүй, ямар харамсмаар юм бэ
Хэвээрээ биш ээ, байдал улам л дордоод байгаа юм, ингэж байгаад нэг тэсрээсэй л гэж хүсэж сууна.
Sudlaach Tand bayarlalaa.Ali 2003 ond bichsen ene niitleld tanil zuil mun ch ih baina,uchnuun jil unguruud baihad yu uurchlugduvuu,ergeed harsan chini.Buh yum bahi baidgaaraa,bumburtsug delhii maani uurchlugduj hugjij baigaa yum hoino,teriigee dagaad zarim neg yum baigaa ni medeej bolovch,unglun daldalsan nud huursan,zusee huvirgasan ni yamar ih yum be.Muu yum bolgon bur ch bolovsrongui bolj hunii sanaand oromgui argaar ard tumnee huurch,bidniigee “deeremdej’buh nasaaraa l gavuaniihaa amraltand suuhaaraa herglenee gej tulsun tatvariin maani hedeer tansaglaj baigaa erhten darhtanguudiig uneheer uurchluh tsag hayand irjee.Haranga ih ertnees deldegdsen bolovch haramsaltai ni tuuniig sonsoh uhaan,irgenii zorig er ni l buh yum dutjjee.Tur zasag,deeguur,hurungu chineetei neg ni amidral uneheer ih uurchlugsaun ardchlaliin buyanaar gej tseejee deldeh durtai bolovch unen amidral deer ter l niitiin oron suuts,orts hongil,Suh,hotiin zahiin ger horoololiin baidal arai ch dee xxi zuun shuu dee gej uulga aldahad hurgedgiig hir olon darga meddeg bol.Havar bolj delhii ertunst “nogoon” goyoloo umshuh tsag irehed manaid niisleld toos shoroo bosch,hog shivter unertej ehldgiig yaltai.Bas bodood baijad mongolchuud yaduu bish yum shigee,Dundaj tsalin ni 1200$ baidag ulsad shatahuunii une
1$ baihad manaid yag l iim uneer huneesee olon tumur hulug hotiin gudamjaar davhildadgiig oilgohod berh.Sudlaach Tanii ene niitlel olon hund negiig bodogduulna gedegt itgye!Tand amjilt husye!
Судлаачийн ажилд өндөр амжилт хүсье~
Таны нийтлэлүүд нийгмийн масс-т, шинэ үеийнхэнд улс төрийн сэтгэлгээний үрийг суулгаж байгаа гэдэгт итгэлтэй явдаг.
Нийгмийн тогтолцоо маань улам бүр уруудсаар байх юм, ардчиллаас хойш үнэндээ ганц ч бүтээн байгуулалт явагдсангүй, нэг ч олигтой үйлдвэр баригдсангүй, тиймээс эдийн засгийн дэд бүтэцгүй улс юун дээр тулгуурлаж хөгжих нь ойлгомжгүй болчихоод байгаад л хамаг учир байна, үндэсний гэх тодотголтой хэдэн том үйлдвэрүүд нь архи л үйлдвэрлэж байх шив дэ, хэдхэн том компаниуд бүхий л эдийн засгийг атгачихаад бусдыгаа дарамтлаад бусаддаа хөгжих боломж олгохгүй, өөрөө л учиргүй томроод байх юм, тэгээд бүр давраад компанийнхаа эрх ашгийг төрд тулгачихаад, төрийг дарамтлаад л,,,, зайлуул манай төр ямарч “бодлого”-гүй болохоор дарамтлуулаад л, айгаад л ,,, уг нь төрийн бодлогонд таарахгүй бол хүчээр арчаад хаячихмаар, даанч төрийн бодлого, улсын эрх ашиг гэдэг юм байхгүй болчихож.
танд эхэ өдрийн мэндийг хүргэе. үнхээр дэндэж байна. яаж энэ төрийг нураах вэ? засахаас нь шинээр байгуулсан нь хамаагүи хялбар. тиймээс бүгдээрэй нураавал яасан юм бэ? гэхдээ яаж?
Санамсаргүй зүйл байдаггүй гэдэг шиг монгол хүмүүс одоог хүртэл туулж өнгөрүүлсэн амьдралын логик үргэлжлэл одоо болдогоороо болоод байна гэж бодох юм. Өөр юм ч хүлээхгүй байна. Ойрын ирээдүйд ч том өөрчлөлт гарна гэхэд итгэхэд хэцүү байна. Дараагийн үеийн улсууд өмнөх үеийнхээ үзэл бодлоор хүмүүжиж байгаа болохоор. Монгол хүмүүс нэг айхтар цочрол авч байж л нэг юм ойлгох магадлалтай. Үгүй бол энэ хэвээрээ амьдрана. Монгол амьдралын хэв маягийг үндсээр нь эвдэх хэрэг гарах байх, гэхдээ ингэж зүрхлэх хүн олдохгүй биз дээ.
Цог хаана байна? Цогноос гал дүрэлзэнэ. Оросын хувьсгал гарахын өмнөхөн Орос орон дампуурсан байсан, одоо манайхтай ямар нэгэн байдлаар адил юм. Тэр үеийн оросын хувьсгалчдаас санаа авах юм их байна, гэхдээ алдааг нь давтах утгагүй. Монголд цогшиж буй голомтууд бага зэрэг байна, гэхдээ хэн түүнийг дүрэлзүүлэх вэ. Баатрууд хэрэгтэй байна, гэтэл хулчгарууд их байна. Хулчгар үеийнхэн улсын хувь заяаг одоо тодорхойлж байна. “Баатар” яаж бий болгох уу?
Цог байгаа чингэхдээ тийм ч цөөхөн биш шүү дээ. Дашрамд хэлэхэд энэ өгүүлэлд би өөрийгөө болон монголчуудаа хэлсэн юм. Та биднийг ийм болохоор л тэд дээрэлхэж, дураараа дургидаг юм. Харин баатар бол аяндаа гарна. Одоо л тэд сэрж байна даа….
ugaasaa uls tor bolon niihem ni systemeeree yalzarsan iim gazar huvisgaliin dainii oorchlolt hiij baij l niigmiig eruuljuulne gej bodoj baina. Jinhene huvisgal hiiy gevel mongol uls pyangii ni daahgui gej ta negentee helsen baidag. Tegvel yamar oorchlolt hiivel zugeer ve?
Mongolchuudiin xeldgeer “oodlox aild sanax, serex” gedeg. Mongolchuud bid odoo denduu sanaljgui, xaralgan baina shuu, nuraaj xayax gedeg ug sonin bish, ene toriin archaag alduulj baigaa xumuusiig l zailuulax xeregtei, zailuulaxiin tuld ene buzar bulai songuuli geech umiig l zasvarlax estoi, zasvarlaxiin tuld zasvarla ged zorigtoigoor xelj eserguucej, shoron gyandand negnee xiilguulelgui temcex xeregtei bn,
uuniig ta bid l xiine sh dee
he he ih l gashuun ineed hureed bh yum!yostoi bi ch gej bi…”manai tomchuud” mani metiigee huuraad suuj bhad amar bgaa bhdaa.harin bid huurtaad l,malluulaad l,itgeed l…gehdee ted udaan ingej jargahgui ee.odoo bol tsag oor bolj bna.oortoo itgeltei buhel buten ue bii bolj bna.husbel “bi” ch baatar “chi” ch baatar “ta” ch baatar…harin “mal” bolohuu “baatar” bolohuu? bidnii l songolt…harin namaig “mal” bhad mini baatar bolgohoor oroldoj bgaa tand bayarllaa!
Manai “tomchuud” bidniigee mallaad, huuraad l, amlaad, bayajaad l…harin bid itgeed l, malluulaad l, huleegeed l…Gehdee manai “undesnii baatar”-uud shahuu nohduud udaan jargahgui ee.Erh choloog husemjilsen oortoo itgeltei buhel buten ue bii bolj bgaa gedegt bi itgej bna. husbel “bi” ch baatar, “chi” ch baatar, “ta” ch baatar…harin mal boloh uu? baatar boloh uu? bidnii l songolt…bid olon udaa buruu songolt hiisen.Harin odoo zob songoltoo hiie l dee…
Harin nad metiin “mal”-uudiig “baatar” bolgohiig hicheej bui ah tanidaa bayarllaa.
Танай “пиарчид” үнэхээр арчаагүй юм аа… Би багадаа ч гэсэн чавхаар “мянган” болжмор алж байсан…Өөрийгөө “бүргэд” гээд л үхээд байсан юм байлгүй дээ. Та нар ард түмний дургүйцлийг саармагжуулах юм биз дээ. “Пессимизм” буюу монголоор номхон хүлцэнгүй байхыг Та болон цаадах ноёд чинь “номлохоор” шийдэж дээ. Уур нь хүрсэн монгол юу хийдгийг Та нар даанч нэг мэдэхгүй…Уг нь би “тохирсон” л гэж бодсон юмсан. Эрхэм цагдаа, тагнуул болон “хүчнийхээн”, та нарын дотор ч гэсэн намайг дэмждэг сайн хүн олон байдаг юм ш дээ… Наад “бүргэдүүдээ” зогсоохгүй бол би байлдаанд бэлэн, гэхдээ заавал ялж л байж сална шүү дээ. “Бүргэд”-ээ, Та хойт насандаа ч баатар болж чадахгүй…
setgegdeluudiig unshaad neg yum bodogdloo… demjij bna huvisgal hiiye uneheer dendej bna ene heterlee geed. unshsan uedee setgel hudulj heden yum bicchiheed daraa ny hooltoigoo holij ideed martchihval hichneen huvisgal hiigeed nemergui shuu dee. bi anh udaa ene niitleliig unshilaa getel ene niitlel 2003 ond garch. ter ued unsshan humuus 6 jiliin dotor yu hiisen be? unuudur baidal yamar bna deerdej uu doordoj uu? tehleer mongolchuud bid iim l bna daa. unshaad heden haraaliin ug ursgaj avaad ajilaa hiichlee gej anduurdag. iim baij bolohguiee geed bna shuu dee. bi odoohondoo uuruu yahaa medehgui bna gehdee ene niitleliig hevlej avaad humuust unshuulaad yariltsaad yah ve geed yavah yostoi yum shig l sanagdaj bna. namaig humuus medrel muutaigaar duudval ter l biz ichij sanaa zovood baih yum alga.
Судлаач Ганхуягт:Наана чинь би огт хамаагүй шүү, тохирсон тохирсон л гээд байх юм. Тохиролцоо бол хүчинтэй хэвээрээ.
yu bolohnvee geed haraad l suugaad baidag haraad l suugaad baidag getel neg udur HU namaas tomilogdson nuhur minii amidarch baisan gazriig zaraad hayadag bna shuu gev genet uhaan orj orilood l guilee busduud namaig haraad l baih yum…
Mash sonirholtoi niitlel bna. Bid ch neeree yamar negen asuudal garval erh uureg, huuli durem, juram ni yu ve gej sudlahaasaa iluu tanil tal haigaad l davhichihdag. Tegeed l neg taniliig ni olj guilgaad l, darga gediigeed l, hanshaa nemeed l baidag. Tur geheer gantshan saaral baisan baishin bodogdood l heden darga nar l haragdah jisheetei.Niigmiin systemiig zohitsuulj bui huuli durem juramruugaa l saitar harj aldaa onoo baiwal zasaj zalruulj yavj baimaar sanagdaad baidag yum.Medeej bugd ter huuliin umnu erh tegsh, huuli ni hun buhend adil uilchildeg boloodohvol hen negen huvi huniig dahin shutehee bolih baihdaa.
uuchlaarai erhem sudlaach.ta ch busdiig sainaar bish dandaa hardaj serdeh don tussan bololtoi.bi bich gejdee bid mal bsan.harin odoo l serj bna.ta ch sanal niileh bh…Bi tand neg zuil helehed bi hezee ch busadiin hen negen buunii nohoi bgaagui bh ch ugui.dashramd helehed namaig uneheer burged gedeg yum shuu.bi neree nuutsaldag hun bish.tsag ni irj ene toriig erguuleh hereg garbal bi harin terguun egneend yabj chadna gedegtee itgedeg yum.ene zorigiig ta bolon busad “eserguu nohduud” ogson yum.ogson ch gejdee nudiig mini neesen yum.Gehdee bi taniig oilgoj bnaa.ene niigemd hardahgui geed ch yaltai bilee!gehdee itgel haana ch baidag…
Ganaa ah neeree sain hardana shu. Arga ch ugui bizde. Uchnuun hun muu sanaa uvurlusun saihan yum bichdeg biz. Bi ug n ene ahiig sain tanidag yum. Neg udaa comment bichsen chin bas l tagnuul mini hohi chin shu geed bsan hehehe.
P.S tand taalagdahgui bol ustgachaarai Ganaa ahaa =) Ugaasaa zorilgogui bichleg yum chin
Tungaan bodoh yum sudlaachGanhuyag tanid l zoriulj tsag zavaa gargaj asuult bolgond chine hariult bichej baina! Ta uur yu hyseed baigaan? Bie bienee hyndeleed heregtseegyu yum bichej yldeehee boltgooyooo!!!!
Bi huvidaa tanidag hyn bolgonoo iishee orhiig gyudag. Medehgyu baij meddeg ih garuud HYN shig baih uhamsar-n syb ni neegdeesei gesendee gyudagiin.
Gadaadaar tarsan tyyh gyuvuulagchid jaahan yum unshaachee…pls
За энүүгээр юу болж байна даа!
burged нисч орж ирээ л намнуулсан уу. цаад чинь мэргэн шүү!
Burged гэж ямар сонин нэр вэ? ID-г нь үзэхээс нааш итгэхээргүй л юм байна.
Нэр шигээ хулхи гар байвал яана аа!
“Би урд нь шүу!” гээ л орилоод байхаар нь итгээд дагаад гүйсэн чинь, ард үлдcэн, инээсэн зогсож байвал яана аа. (^_^)
tegwel Herlen gedeg ch bas sonin ner baina shuu. yamar dondog gar n huudee Herlen gedeg ner ugdug bainaa. Uur iluu gonchig ner bodoj oloogui l yum baih daa.
Хэдэн жилийн өмнөх юманд “боож үхэх” гээд байгаа юм биз дээ. Хэрэв энэ хугацаанд “тэсэхгүй ” бол” хохь чинь гэдэг юм.Энэ хооронд Та нар “дэвэн дэлхийг судлаад” аль хэдийнээ амжсан ш дээ. Би өөрийгөө болон дэмжигчдийгээ дэндүү хангалттай хамгаалж хамгаалж чадна. Би цагдаа нар шиг нөхдийгөө хаяад зугтаадаг адгийн амьтан биш…
Монголын бүх яруу найрагчид бүргэдийн тухай шүлэг найраг бичиж байсан. Харин чам шиг арчаагүй “бүргэд”-ийг монголд хэн ч мэдэхгүй…Бүргэд чинь, ядахдаа нэртэй байдаг юм ш дээ…
erhem sudlaach!ta hunii nereer oroldohoo bolibol yasiin.minii archaatai archaagui tand bolon busad hund neg ih hurteeltei bish.bi tan shig neg ih olond tanigdaagui ch ooriinhoo amidrald ezen bolood nuur bardam tolgoi deeguur alhaj yabaa jiriin l neg zaluu hun.Harin taniig hundelj yabj bsan minii aldaa bolj.Ta ooriihoo bologiig uhaad uzbel neleed deerees hoish bi ene nereeree orj bsaniig mini medne biz medehgui bol ter l biz…harin zugeer yabj bgaad hen negend gutguuleh ebgui bdagiig ta ooroo medne dee.Harin hunii heriig heg ih guibuulaad bh ni zohisgui gedgiig maniig bodohod soyoltoi hun bolohooroo erh bish oilgono biz.
Эрхэм Бүргэд ээ. Одоо миний Монголд шөнийн 2 цаг болж байна. Намайг заавал хүндэл гэж би хэнд ч хэлээгүй…Та “зүгээр” л байсан уу ?! Би зөвхөн хариулж байна…Энэ чинь аль 6 жилийн өмнөх өгүүлэл шүү дээ. Одоогийн “бүргэд” ийм юман дээр эргэлддэг болоо юу ? Арчаатай “бүргэд” ингэддэггүй юм аа…
tiimee minii mongold odoo 2.30 bolj bna.bi zugeer bgaa gedegtee itgeltei bgaa shuu.tiimee 6-n jiliin omnoh oguuleliig unshaad odoo niigem ulam dordson bolohoor ni ene buhniig azaaraagui yabsan ooriigoo busdiig ch gesen jaahan shoolson uhaantai.harin uuniig mini ta neg l buruu oilgood bh yum.1.bi tsagdaa bish 2. bi gadaadad bdaggui er ni mongoloosoo garch ch uzeegui 3. hereb itgehgui bol hanbaga_mn@yahoo.com hayagaar orood minii neriig shalgachihaarai. bi dahiad helehed hezee ch neree nuuj uzeegui gedgiig oilgono biz…minii tanii bid bugdiin mongold 2.42 bolj bna.
Хүүе “Бүргэд” ээ. Би хулгай хийгээ юу, худал хэлээ юу, авилга аваа юу, газар шороогоогоо зараа юу ? Би үндэстэндээ хор хохирол учруулсан ганц ч болов шийдвэр гаргаа юу ?! Энэ бузар булайг илчилсний төлөө Та над руу дайрч байгаа юм биз дээ. Чи муу “болжмор” хүнээ олж “загна” л даа…Чамаар би үхснээ хийхийм ?!
Tiim dee nadaar uhnsenee hiiheb dee.Ta ih sonin setgeh yum! bodbol sudlaach hun iim bdag yum bailgui.za za ter ch yahab.ta bicheed l bi unshina l biz.harin ahij bi comment ene ter bichihee l boliyo!hunii nereer neg ih oroldohgui baibal bi bayarlah baina.
Ene chine neeree detective uguulel bichij bolohoor sedew uu ugui yu? Tuuh ingej ehelne. Neg laitai sudlaach baidag yum. Buhniig meddeg. Ter tegeed yawj baigaad ex yurunhiilugchtei holbootoi hergiig medchihdeg yum. Getel tuuniig ni medsen daisnii tal ug sudlaachiin esreg buhel buten mergejiltnuudiin bag, tagnuuliin tuw gazar, tsagdaa nariig daichildag yum. Uu laitai. jinhene gadaad boewik kino shig. Tegeed tuuh tsaash urgeljlene. Tegeed Burged gesen nuuts nereer nerlegdsen daisnii tagnuul asar tom aldaa gargaj, tsaad eznee bariad ugchihdug yum. Tuuniig ni medsen manai domogt sudlaach ta nar hureed ir, eswel bi ta nar deer ochloo gehed bugd ain chichirch zugtaadag yum. Yamar ch aimhai mergejiltnuud yum, jiriin sudlaachiin esreg ner, ip hayagaa nuutsalj orolgui barigdah shahdag yamar ch utgagui tagnuuliinhan yum. Ingeed tuuh tsaashid urgeljine. Urgeljlel daraagiin dugaart. Busad humuust bolon Burgedeed: ene bol naadam bailaa gej.
Ganhuyag sudlaach Burgediig bodit hun gej medsenee bantaw uu, yaw? kkk
ХаХаХа, бас нэг Бүргэд гэмгүй гүтгүүлэв. Наад судлаач чинь дандаа ингэдэг юм. Яах гэж ингэдэгий нь бараг ойлгочихлоо. Гэхдээ яахав дээ, Үнэхээр сайны төлөө санаархаж яваа бол боломжоороо л овойж товойг. Уул нь улсаа өөрчилөх санаатай юм бол улс төрд суралцмаар юм даа. Улс төр гэдэг чинь улсыг өөртөө татах урлаг болохоос, түлхэх биш шүү дээ. Мэдээж чөлөөт нийгэмд 100 хувь дэмжигдэхгүй. Гэхдээ л 10 хүнээс 3 нь эсэргүйцэхэд тэр 3 луу харааж болдоггүй л байхгүй юу.
30- Д. Манай тагнуул, цагдаагийн дээд удирдлагын дийлэнхи олонхи үнэхээр арчаагүй гэж би хэний ч өмнө нотолж чадна. Ер нь бол би “бүхнийг” мэднэ дээ. Хулгай, авилга, албан тушаалаа хэтрүүлсэн, далд бизнес, гэмт хэргийг нуун дарагдуулсан гээд л…32-т. Би улс төрийг нэг их олон хүнээр, түүний дотор Танаар огт заалгамааргүй байна. Намайг шүүмжил л гээд байгаа ш дээ. Тэгэхдээ баримт, нотолгоо, логиктой байх ёстой болов уу. Ер нь энэ өгүүлэлд Та нарын дургүйг хүргэх юу байна аа ?! Цалингаа зүгээр аваад байж болохгүй байна уу ?! Харин би Та нарын талаар дедектив өгүүлэл биччихвэл арай илүү гүйнэ байх шүү…Улс төр гэдэг улсыг “татах” урлаг гээд би Таныг татах ёстой юу…Танаар яах ч юм бил ээ…
Тэнэг амьсгаа. Чам шиг хүн надтайгаа л төгсөнө дөө. Өөрийгөө ямар их юманд бодцон шаар вээ. Харъя заа юу чамайг юу хийж гийгүүлэхий чинь. Угаасаа чам шиг үхэр юмнууд Монголоор дүүрэн байгаа болоол монгол ийм байгаан мэдээ. Өөрийгөө бас судлаач гэнэ шүү. Илэрхий юм бичиж хоосон хувьсгал мөрөөдөхөөр, хөдөө очиж мал маллаасай. Хов хоосон л байна шдээ, чиний бичсэн юмнууд. Нямдоржийг шоронд хийж чадна ч гэх шиг. Чадахгүйг чинь хэн ч мэднэ. Цагдааг сүйрүүлнэ л гэнэ, тэгээд яахын? Бүхнийг мэднэ гээд чи хэлэхээр л хүмүүс итгэчих юм гэнэ. Чи бол одоохондоо юу ч хийж чадаагүй, хамраа сөхөх болоогүй, блогны ард нуугдсан нэр нь үл мэдэгдэх шавьж. За тэгээд блогон дээрээ улсаа мандуулахад чинь амжилт хүсье.
Mongolzuud nydee nee.Ganaa ax tanii blogoor shagaigzid nudee nee.Oldoxgyi erdene olzon yum shig byy bayrla.Olon ygendee xymyys oroozolddog yum.Odoo ta nart Mongol erx choloo xeregtei bolbol Oros ax nariig duuraix xereggyi.Ye tsag ulirch ongorson zyilyyd domog bolloo.Odoo mongold olon bolshebikuud menshevik bollooo.Odoo tegeed menshevikuud xorongoo xuraalgaxgyi bolshevik boloxiig sanaarxaj baina.OIrzlon delxiigeer tarsan mongolzuud odoo nydee nee.Tsaana chin aab eej abgai xyyxdyyd olsgolon obchind nerbegdlee.Asar zooxon xymyys ardiin omchiig xubiin omz bolgoloo.Ta nar mongoliinxoo toloo zytgexgyi yum bol tsaasan deer ted nar ex ornii chin xudaldzixlaa.Ayulgyi daisan gej baiddagyi boloxoor ard tymen min nydee nee.Atga elsen zixriin toloo sanalaa ogood arban jil bolloo.Xarin odoo alban tushaaliin toloo sanalaa taban jil ogloo..Odoo tegeed abilgal ogch sanal xuraadag bolloo.Asar udaxgyi abgai xyyxed aab eeejii chin amiin abaad sanal ogdog bolno .Ard tymen min nydee nee.
“Мэргэжилтээн”. Та нэг сайн тайвширчих… Мал малласан ч би “мянгат малчин”, Та “малын хулгайч” л байна. Харин би хэзээ ч нуугдаж байгаагүй. Хувь хүний блогийг 112.000 гаруй хүн уншсан тохиолдол Монголд огт байдаггүй юм ш дээ. Энийг “юм хийнэ” гэдэг юм. Та өөрөө блог нээгээд үз л дээ….
BI ch gej BI, Tur ch gej Tur….TA CH GEJ TA.
Hymyysee Bygdeeree zyrh setgeldee adilhan neg l yzel bodoltoi yum baina shy dee. Uhamsaraaraa Bie bienee hyndeltsgei!
Iim blog deer ‘GOE’ asuult shyymj taviachee.
(nadtai adilhan unshigchidiinhaa umnuus)
ene blogt durgui humuus orj irj unshihgui bval yasan yum be ,oor sonirholtoi mongol blog bhgui bna uu tee,Ganhuyag ahaa ed nariig bitgii too ,lav minii tanidag humuus dotor taniig muulj bgaa huntei bi la taaraagui.
Mongolchuud aa, NTV-geer garch bgaa ” Aryn alba” polishiin o.a.kinog uzej bna uu? Yag manai onoogiin u/toriin bdal garch bna.Suraltsah, sanaa avah yum ih bna.Gem ni heterhii oroi garah yum. Gehdee margaash odor ni uzeh bolomj bdag yum bilee.Tusgaar togtnoson uls yamar baidgiig yaruu todoor uzuulj bsan shuu.Blogiin zochid oo,hereldej uraltsahgui btsgaahyg urialj bna! Tertei tergui hariiinhny bodlogoor tsoohon mongolchuud bidniig olon namd huvaaj uraltsuulaad bhad… Dashbalbar agsnyhaa helj bsnaar ” Amiddaa bie bienee hairlatsgaaya”,za yu.Heruuliin buzar bagadaagui bna. Gehdee “evtei bhdaa huchtei” geed N.Enhbayar,M.Enhbold terguutei hulgaich, luivarchid,URVAGCHidtai niileed negdeed baij bolohgui l dee.Ted suuliin ued yum l bol uuniig heleh durtai bolood hariutslagaas multrah sanaatai bna.
Эрхэм Сайхаан. Таны үг надад их юм бодогдуулж байна. Нээрээ ч би дэндүү их “хэрэлдэж” байна. Ер нь бол ямар ч хүний бичсэн юмыг: 1.Нотолгоо үл шаардагдах “үнэн”, 2.Баримт нотолгоо нэмбэл “үнэмшиж” болох, 3.Баримт дутуу, логик холболт буруу гэж 3 хувааж үзээд энэн дээрээ мэтгэлцэн ярьдаг жишигтэй. Ингэж ярьж, маргаж, шүүжилбэл надад хэлэх үг алга. Бодвол чадлынхаа хэрээр өөрийнхөө тайлбарыг л хэлнэ байх. Харин зүгээр л “өвчний онош” тавих буюу асуудлыг хувь хүний сайн муу, сайхан муухайгийн асуудал болгон хувиргахыг би огт зөвшөөрөхгүй. Цаашид ч тэгнэ…Ийм гаж “хэлбэрээр” намайг “дийлэх” бараг боломжгүй. Харин ном ёсны мэтгэлцээнд би олон хүнд “дийлэгдэж” явсан. Ингэлээ гээд надад л лав муу юм болоогүй, харин ч их юм сурсан. Уг нь ч би нэг их муухай ааштай хүн биш л юмсан…
Sansar-t,yundaa ingej booj uhej,boson haraih geed baigaa yum be,unen ug helsend uu,hen ni yu hiij chadsan chadaaguig
tsag hugatsaa ayandaa haruulaad ugnu.Sudlaach D.Ganhuyag shig “uher” ni gariin algand bagtahaar,harin Sansar shig uhruud ni shorgoolj shig ui tum bolohoor l unuudur bid ali 6 jiliin umnuh shigee baigaa bus uu.Sudlaachiig “yardag”,
“aash muutai”,”heruulch’ er ni yamarch shoshgo zuuj ugsun,
ene hunii daitai, umhiirch,yalzraad beesen buhniig il gargaj tseverleed tsoo shine hursun deer eruul,shudraga niigem baiguulahiin tuluu uzeg,tsaasnaas uur zevseggui ulaan garaaraa tulaldaj yvaa hun unuudur hir olon baigaa bilee.Ene huniig chini unshigchid,demjigchid,shavi nar ni
zaluuchuud hairaldag,bas hundeldeg yum.Tiim bolohoor ajil hiihgui baij am ni zagatnasan hen durtai negneer haraalguulaad baimaargui baina.” Hoinoos ireed hot manaih,
hotond orood honi manaih” gedeg shig baihaar uursdiinhuu
hotond ochij “mailtsgaaval” yasiimb dee.Hatuudaj baigaa bol
urshuuguurei.
Sudlaach Tand amjilt husye!
Saihanaa yagaad hariinhan olon namd huvaaj uraltsuulaad baina gej bodoj baina ve? Bi 1990 ond 18ch hureegui baisan ter ued mongolchuud olon namtai boloh ermelzel baisan uu esvel orsiin nuluunuus salah ermelzel iluu baisan uu sain medehgui baina. Hariinhan mongolchuudiig uraltsuulah zorilgoor olon namiin zug ruu tulhsen gevel unen baij magadgui uchiraas bi asuuj baina. Nuguu talaas ene 2 nam unuudur niilchiheed odoogiin baidal olon namiin system gedeg ny mun uu ugui yu gej gaihah hemjeend hurchiheed baidag. Tehleer tanii heleed baigaa hariinhanii nuluu gej baina uu? Hariinhan gej hen be hyatad uu(Hu nam AN songuuliin umnu uragshaa guigeed mungu tsugluulaad baidag shuu dee). Hyatad mongolchuudiig ter ued orsoos salgahiin tuld tulheh magadlal asar undur. Yaagaad Elbegdorjiig hujaa (hujaa bish l dee) geed baigaa gargalgaa endees garaad irne. Getel mongolchuud gadaad bodlog deeree hoorondoo yaaj ch zodoldoj baisan niileed baidag shuu dee. Hariinhan ehluulsen baij magadgui gehdee mongolchuud bid uursduu shiideed yavj baina gedeg ny zuv todorhoilolt bus uu. Ene ih chuhal sedev tul todorhoi hariu ugnu uu?
Soogiid: ugiinhee dalimd uuriinhuu shuteen luu us tsatsaad baina, tsatsaad baina! Yamar uher ni gariin algand bagtdag, yamar uher ni shorgoolj shig olon genee? kkkkk. Jinhene amid shuteenee doromjlono gedeg l ene baih daa. Chamd bas neg zuil helehed baga kino uzej baigaarai. Uzwel melodram, uyangiin kino l uzej baigaarai. Boewik kino uzeed iim baigaa yum chine aimshgiin kino uzwel bur durdee orohgui yu!?
Bayaraad, ugiig ” ” temdeg dotor oruulj bichiheer utga ni yamar bodgiig uuruu ehleed neg uharchih,tegsenii daraa humuusiin hoorond “yas” haya za,tantai yrihaa zogsooyo.iljignii chihend us ch hiisen segserne,alt ch hiisrn segserhees hoish.Uuruu Sansariin bichsen uguulberiig neg unshaad [..ugaasaa cham shig uher yumnuud mongoloor duuren baigaa..] hediinees ehleed uher 2 hultei hohimoin tolgoitoi boloov gej asuuhgui yasabn yum be,ene bol tanii tarhinii hemjeenii asuult baih yum shigee.Pee ta ch mun ih zavtai hun yumaa,ene olon turliin kino uzeed dugnej baihiig bodhod.Hezee negen tsagt kino uzeh zavtai bolno gej naidya.
Sudlaach Tnaas hultsel uchye,Tanii blogt humuustei margasand.Uul ni hariulahgui gej bodson ch ..”shuten bishregch ruugee us tsatsaad, amid shuteenee doromjilj” baian gedegt l harui bichsen sanaatai.Namaig hun yu ch gej bichsen neg ih tohgui dee,ajil hiij baihad bishgui l “tsolluulj” baidag yum .Harin Ta bidnii hoorond “yas”hayad daraa ni tuuniigee merj kaif avch baigaa nuhd durguitslee ilerhiilsen ni ene.
Sudlaach Tand amjilt husye!
Эрхэм Соогий. Би Таныг сайн ойлгож байна. Сүүлийн үед намайг биш, миний дэмжигчид рүү дайрах “шинэ арга” бодож олоод байгаа юм аа, цаадуул чинь. Аргаа барж байгаа нь царай нь тэр. Та нэг их олон хүн байгаа гэж бодох хэрэггүй. Наадуулаа орхичих. Би удахгүй тэднийг илчилнэ гэж амласныг Та санаж байгаа байлгүй. Би хэлсэндээ ямагт хүрдэг…
Tanii ter “ilchleh” geed baigaa saihan odriig tesen yadan huleej bna. Minii bodloor humuus ih l saihan yarij, bichij bh yum. Ug ni unen shudarga l yum bichhiin. Ene tanii bicheed bgaa zuilsiig unshij (unshsan zuilee oilgodog) chaddag irged sain oilgoj bgaa, bh ch bolno. Ugaasaa l gadaa iim bna shuudee.Tegheer taniig busadtai adilhan zugeer bichij yavdag hun gej bodohgui bna. Udahgui ter saihan ILCHLEH odriig chini tsesen yadan huleey dee.
Та судлаач хүнээр өөр юу хийлгэх гээд байгаа юм. 7 дугаар сарын 1 шиг буудчихмаар санагдаад байна уу ?! Миний бичсэнийг Та л лав огт ойлгохгүй, угаасаа байж байгаа “төрх” чинь энэ л дээ. “Илчлэгдвэл” Та л арчаагүйгээрээ “ажлаасаа” халагдана даа. Ер нь ингэхэд Та “зүгээр байж” чадахгүй байна уу ?! Тэгээд хүлээж л байхгүй юу…
bayrlalaa
tegeerei
Soogiid: yahaw, ter haaltiig n anzaarsangui, chi neeree lut yum bodoj olj shuu. kkk. Haaltand orson ug esreg utga awchihdag gechihjee. Chamaig amid burhan luugaa us tsatsaad yaj baigaa yum boloo geed gaihaj bailaa. Tegsen harin umuurch l baisan yum baina sh dee. Kinond het orson hun haalt hashilt ch yanztai tawij ugdug l yum baina. Soogiid zuwluhud kino baga uzee. Het ih orchihwol ayagui bol tagnuuliinhan murduud, mergejiltnuud dairaad unawal yana. kkkk. Sonirholtoi ni namaig bichihed haalt hashilt baihgui baisan l sanagdah yum. Magadgui bi anduurch baij bolno. Za ter ch yahaw. Sudlaach Ganhuyagt mani metiin mergejiltnuudiig olohod amjilt husie. Harin uur hun chihedchiheed bi olloo gej onigoond orow.
Эрхэм Баяраа, Зочин, Сансар, өөр хэн ч бил ээ дээ. Та нарт 6 жилийн өмнө бичсэн энэ өгүүллийн бодит баримтыг няцаах ганц ч болов “үг” байна уу ?! Мэдээж үзээд өгье гэсэн ч байхгүй. Энийг “үндсэн сэдэв”-ээс санаатайгаар “зайлуулах” гэдэг юм. Би өөрийгөө ч бичсэн, Та нарыг ч бичсэн. “Худал” бөгөөд “буруу” юм байна уу ?! Та нар 2 нүүдэл харвал би 10 нүүдэл илүү харна…
xa xa xa ene burged gej noxriig bi tanix yum bna.uls toriin sonin sonin tsugluulj xun xund unshij ogood l,ene blog uruu orj uz ene ter geed l boon niigemiin idebh bolson xun bdagiin zailuu l.tegsen nogoo ooriin reklamdaad bdag sudlaach daa tagnuul boljmor ene ter geed xemx jiilguuldeg baish dee.bi ch gesen burgediin helsneer haaya ordog yum.mani hun ch odoo jinxene onigoo bolloo doo.xa xa xa boljmor baixdaa yaxab dee.xi xi xi
Таны бичсэнийг байнга амтархан уншдаг. Улам их амжилт хүсье!
За энүүгээр чинь харин ширүүхэн юм болж байна даа. Жаахан тос асгачихвал үргэлжилж асаад гоё юм болох байх даа.
burged-ийн нэр нь үнэн бол BIG SORRY!.
Дайсний цэргүүд нь уг нь computer дээр суудаг, internet орчихдог, хальт white-collar юм шиг байна шт. Гэхдээ коммент-уудийнх агуулга энэ тэр нь бас л хэцүү юм аа. Мужаанаас нэг их ялгараад байх юм алга л байна. Гэхдээ мэдээж мужаан хийх ёстой юмаа хийгээд, татвараа төлөөд, нийгэмдээ хувь нэмрээ өгж байгаагаараа зүй ёсны иргэн байж чаддаг. Өөрөөр хэлбэл, нийгэм дэх өгөөж нь ХАГАС-ҮСЭГТЭН-гүүдээс хувь илүү юм.
Проффессор мужааныг бүрэн ойлгоно. Харин мужаан проффеccорыг яагаад ч ойлгохгүй. Миний их сургуулийн проффессоруудаас дутахааргүйг Ганхуяг гуай-г надад өгсөн гэж боддог.
Зүгээр аваргуудын комментийнх нь агуулгы нь уншихад ямаршуу хэмжээний хүмүүс вэ? гэдэг нь харагдаж байна. Миний тархи машинаар бол 100 давхиж байхад, мань хүмүүсийнх бол нэг 20-той л давхих юм шиг байна. Тэгэхээр нэг зам дээр уралдах ямар ч боломжгүй гэсэн үг. Маргалдах мэтгэлзэх хүнээ зөв сонгох хэрэгтэй. Өөрсдөөсөө хамаагүй илүү хүмүүстэй маргалдана гэдэг мораль-ухамсрын доройтол болов уу? Илүү мэдлэгтэй хүнийг сонсч, мэдэхгүйгээ асууж явах нь түгээмэл зарчим юмсан.
ene odoo huntei hereldej suudag zavtai ah bna shuu
Пөөх, бүр алалцах нь ээ. Та хэд наад хэл, амаа айн… Мэтгэлцэх соёл, энэ тэр нь хаачив? Судлаач ах маань сүүлийн үед ямар ширүүн байх юм бэ? Хариу үйлдэл хагас минут ч хүрэхгүй илрээд байвал муу шүү. Тан шиг хүнийг өдөн хатгах кноп нь олддоггүй байвал ямар ч дайралт хүчээ алдана шүү дээ, миний бодлоор. Юу ч ярьсан “бөөс” болгож яриад байдаг улстай маргаад байх хэрэг байна уу? Зүгээр л ” яриа үүгээр” гээл цааш үргэлжлүүлээл явцгаачий л даа. Эсвэл позитив талаас нь хараад явчий. Огт аргументгүй бол блог чинь давсгүй хоол болчихтой адил. Тэгэхээр энтертайнтментын хувьд дээрх дайрагчид таны блогыг харин ч сонирхолтой болгож банйа. Дандаа нялуун үгэнд мансуураад байвал онцгүй биз дээ? Тэгэнгүүт бүгдээрээ нийлээд над руу дайраад унацгаав. Алуулахаасаа өмнө гарья.
Үнэхээр сайн бичжээ. Өнөөгийн монголын байдлыг энгийн бөгөөд худлаа онол ярилгүйгээр ойлгомжтой бичиж. Ийм дампуу байдлаас гарах арга ч энэ өгүүллэгийн нэрэнд байна гэж бодлоо. “БИ Ч ГЭЖ БИ”. Үнэхээр бид өөрсдөө үзэл бодлоо зөв илэрхийлж чаддаг, түүнийгээ бусдаараа дэмжүүлж чадаж байж энэ болохгүй тогтолцоог өөрчилнө. Бид тогтолцоо болохгүй байгааг ойлгосоор байж энэ байдлаараа байх нь хэвийн зүйл шиг ойлгоод байна. Бүр аргаа барахаараа цус нөжиндөө тулж дуусч байна. Олон нийтийн зүгээс гарах эсэргүүцэл дээр зарим нэг баабар мэтийн новшнууд дөрөөлөөд хэсэг бүлэг нөхдийн төлөө л ашиглаж хаяад байна. Янз бүрийн хөдөлгөөн гэж байгаа ч энэ нь эргээд жинхэнэ нийгмийнхээ төлөө гэсэн чин эрмэлзэлгүй зүгээр сэргэлэн нэг нөхдийн тоглох талбар болж дуусаад байна. Тэгэхээр цэвэр нийгмийн төлөө сэтгэж байгаа хүмүүсийн дуу хоолойг нэгтгэж чаддаг, дуу хоолойгоо нэг үр дүнд хүргэж чаддаг тийм хөдөлгөөн ч гэх юмуу бүлэглэл бий болгох хэрэгтэй байна
Hehehe, nad niitlelees iluuteigeer comment-uud ni sonirholtoi bdag um. Gehdee Bi busadtai haritsuulahad tarhia arai uur zuild zoriuldag bolohoor, ta bugdiin bichsen comment-uudad avah geehiin uhaanaar handdag um setgel dotroo. Bicheed baigaarai humuusee, hehehe.
Cheers, from Toronto.
33.
Манай тагнуул, цагдаагийн дээд удирдлагын дийлэнхи олонхи үнэхээр арчаагүй гэж би хэний ч өмнө нотолж чадна. Ер нь бол би “бүхнийг” мэднэ дээ. Хулгай, авилга, албан тушаалаа хэтрүүлсэн, далд бизнес, гэмт хэргийг нуун дарагдуулсан гээд л…
Ganhuyag ahaa ta ene buhniig medej baigaa bogood notolj chadah notolgoo baigaa bol bugdiin holbogdoh gazar ni helj notolgoo barimtaa uzuulj hereg uusgej bolohguimuu.
Esuul tednii udirdlag archaaguinhaa ulmaas tanii notolgoo barimttai zuiliig il gargahgui daraad esuul oorsdoo tednii gar hol orooson dugui ni bolood nuden tag chihen dulii suugaad baigaamuu.
Deerh humuusiin commentiig unshij baihad ihenh ni l demjeed zov zuitee yum bichij gesen baina. Harin ene buhen oor deer tani amidrald tohioldohod ta herhen huleen avdag ve.
Эрхэм Буюа. Би Таныг сайн ойлгож байна. Гэхдээ би баримтуудынхаа түрүүчээс нь гаргаад ирмэгц шүүхээр шийтгүүлээд, ял эдлээд л сууж байна даг. Би хангалттай баримттай тулдаа л одоо болтол амьд байгаа юм ш дээ…Энэ бүхэн чинь миний амьдралд болсон явдал. Мэдээж би тэмцэнэ, эрх баригчдын хулгай, дээрмээ болихоос наана надад “зогсоно” гэсэн ойлголт огт байхгүй…
Ganhuyag ahaa ta teguul neteer, blogchidoor damjuulaad buh barimtaa tsatsaj bolohgui yu!
Deer sonin.mn deer Erdenetiin Targan Shar Ganzorigiin barimtiig bugdiig ni (magad) taviad humuus commnet deer baahan nemj barit oruulsan baisan.
Magad ingeh ni ami nas, bolon setgel sanaanii huvid hohirol amsah ersdeltei alham l daa.
Yer ni buh blog bichdeg humuustei hamtarval tanii(bidnii) temtsel bur ur dentei ch boloh yum biluu.
Deer comment bichsen humuusees deerh shigtohioldol amidrald chin tohioldohod herhen huleen avdag ve(avah ve)
gej asuuh gesen yumaa.
Энэ блогт хангалттай их баримт буй. Хэрэв шалгая гэсэн “хоншоортой” төрийн байгууллага, хүмүүс байвал шүү дээ…Үүнээс өөрөөр би яаж “батлах” ёстой юм ?! Мөн ийм явдал Танд тохиолдвол, чингэхдээ 10 гаруй жил Танд болон гэр бүлд чинь учирсан бол Таныг яах байсныг би огт төсөөлөхгүй байна…Яагаад гэвэл би Танд энэ санааг хэлж өгсөн хүмүүсийг чинь дэндүү сайн мэднэ дээ.
Ogloonii mend,
Taniig batla gej huseeguil dee.Tanii blogiig bugdiin unshij arai l amjaagui bolhoor magad bi sain medehguigeer comment bichsen baij bolno. Tiim bol hultsel ochii.
Bas neg yum gevel bi heneer ch sanaagaa heluuleegui. Ta ih hardamhai yum. Gehdee taniig oilgoj baina. Olon hun ooriig tani orolddog biz boduul.Gehdee hun bolgond ingej handah bas hereggui bizdee.
Blogiig bi bodohdoo ooriin uzel sanaagaa busadtai huvaaltsah, ooriigoo ilerhiileh media heregsel gej l boddogshuu.
Oorii tani bichsen bichlegiig unshaad ooriin bodloo huvaaltsan huniig ta bas hundleh l heregtei. Uchir zuggui hardaad baival oor shig tani hal uzej hashir uzeegui zarim negniig ooroosool tulheh baihdaa.
Ter hamaagui gej bodoj baival ter tanii l hereg bizdee.
Tanii tsaashdiin temdeld tani amjilt husie, Gants ta bish mash olon tani shig uzel bodoltoi humuus baigaa shuu.
Хүн болгонг өөрийн үнэнтэй болгон тархи угааж АТОМжуулсан энэ цагийн үнэн төрх эдүгээ ч үргэлжилсээр улам дордсоор ажээ!
Ажлын байрны тодорхойлт гэдэг шиг юмыг албан тушаалтан бүрийн үүдэнд хойморт нь бичиж наагаад өглөө үдэш бүр уншуулж байхсан даа!
Яг ямар ажил үүргийн хувиартайг нь хүмүүс ч мэдэж шаарддаг болохгүй бол нэг л их ард түмний төлөө нэрээр амь зууж гэдсээ л бордсон арчаагүй амьдрагч хувалзны үүр болждээ улс орон засаг төр маань!
Ахиад л ярьсаар 16, 30н жил болохгүйн тулд одоо нэг шийдэлд хүрэхсэн дээ хүмүүс минь!
Би сая л уншив.Одоо бүр энэ нь архагшиж ужгирсан гэхэд болно доо.
Sain baina uu? Tanii ene niitleliig tugeeh zuvshuurul ugnu uu?
Миний блогийг иш татаад түгээж болно…